ျမန္မာႏိုင္ငံ႒ာေနတိုင္းသားမ်ားကြန္ယက္မွၾကီးမွဴးက်င္းပသည့္ ၅ၾကိမ္ေျမာက္ကမၻာ့႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ားႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲကို ဩဂုတ္လ ၇ေန ့မွ ၈ရက္ေန ့တြင္က်င္းပကာ ဩဂုတ္လ ၉ရက္ေန ့တြင္က်ေရာက္သည့္ ကမၻာ့႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ားေန ့အား ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ၄ၾကိမ္ေျမာက္ကို ရန္ကုန္ျမိဳ ့၊ အလံုျမိဳ ့နယ္၊ ကရင္ျခံ ဖရန္ ့ခန္းမတြင္ က်င္းပခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအနယ္နယ္အရပ္ရပ္မွ႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ားျဖစ္သည့္ ကခ်င္၊ ကယား၊ ကယန္း၊ ကေယာ၊ ကရင္၊ ခ်င္း၊ မြန္၊ ရခိုင္၊ ရွမ္း၊ ကူကီး၊ နာဂ၊ လားဟူ၊ ဇိုမီး၊ ဓႏု၊ တအာန္းႏွင့္ေတာင္ရိုး တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္စုစုေပါင္း ၂၅၀ေက်ာ္တက္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ 
“ဒီႏွစ္ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲက လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္မ်ားလိုက်င္းပေနက်ပံုစံအတိုင္းမဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ ႒ာေနတိုင္းရင္းသားပညာရွင္မ်ားကိုဖိတ္ေခၚျပီး သူတို ့ရဲ့ေဒသမွာလက္ေတြ ့ျပဳလုပ္ေနၾကတဲ့လုပ္ငန္းအေၾကာင္းကို ဒီမွာေရာက္လာၾကတဲ့ ႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ားကို မွ်ေဝျပီး ေရာက္လာၾကတဲ့ ကြန္ယက္အဖြဲ ့အေဟာင္းေကာ အဖြဲ ့ဝင္အသစ္ကိုပါ တျခားေဒသမွာဘာေတြလုပ္ေနၾကသလဲ၊ လက္ေတြ ့လုပ္ငန္းေတြကဘာေတြမ်ားလဲ။ ဒါကို နည္းလမ္းအသြယ္သြယ္အေျဖကိုရွာယူျပီး အခုလက္ရွိ႒ာေနတိုင္းရင္းသားေတြၾကံဳေတြ ့ေနရတဲ့စိန္ေခၚမွဳေတြကို ဘယ္လိုအေျဖရွာေျဖရွင္းၾကမလဲဆိုတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ ့ ပံုစံေလးေျပာင္းထားတာပါ။” ဟု ကြန္ယက္ခ်ိတ္ဆက္တာဝန္ခံ ေနာ္ဂ်ဲနက္ၾကီးကေျပာသည္။
ႏွစ္ရက္တာက်င္းပသည့္ ႒ာေနတိုင္းရင္းသားႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲတြင္ က႑အသီးသီးမွ႒ေနတိုင္းရင္းသားပညာရွင္မ်ားမွ လြတ္လပ္ေသာၾကိဳတင္အသိေပးတိုင္ပင္မွဳႏွင့္ လူထုသေဘာထားရယူျခင္း၊ သဘာဝသယံဇာတထုတ္ယူသံုးစြဲမွဳႏွင့္ ႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ား၏အခန္းက႑၊ ႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ား၏ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းျပဳမွဳပံုစံႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ ့ျဖိဳးမွဳဆိုင္ရာအခြင့္အလမ္းမ်ား၊ ေရရွည္တည္တံ့ခိုင္ျမဲေသာ သစ္ေတာစီမံအုပ္ခ်ဳပ္မွဳႏွင့္ ႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ား၏စိန္ေခၚမွဳ၊ တိုင္းရင္းသားရိုးရာဓေလ့ျဖင့္ေျမယာအသံုးျပဳမွဳ၊ တိုင္းရင္းသူအမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ဘဝလံုျခံဳမွဳႏွင့္ စြမ္းရည္ျမွင့္တင္ေရးႏွင့္ ႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ား၏စာေပယဥ္ေက်းမွဳအခန္းက႑မ်ားအား လာေရာက္ရွင္းလင္းေျပာျပၾကပါသည္။
႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္မိခင္သံုးဘာသာစကားႏ်ွင့္ဘာသာစကားမ်ိဳးစံုသင္ၾကားမွဳ၏အားသာခ်က္ႏွင့္အေလ့အက်င့္ေကာင္းမ်ားအားမွ်ေ၀ရွင္းလင္းေပးရန္ဖိတ္ၾကားျခင္းခံရသူ ႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ားေရရွည္တည္တံ့ပညာေရး RISEအဖြဲ ့အစည္းမွ အစီအစဥ္ညႊန္ၾကားေရးမွဴး အိအိျဖဴက”ကြ်န္မအေနနဲ ့အခုလို ၄ၾကိမ္ေျမာက္႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ားေန ့နဲ ့ ၅ၾကိမ္ေျမာက္႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ားႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲမွာ ဖိတ္ၾကားျခင္းခံရတာကို အင္မတန္မွဝမ္းသာဂုဏ္ယူမိပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ ႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ားေန ့ဆိုတာ လူေတြမသိေသးသေလာက္ပါပဲ။ ဒီလိုပြဲမ်ိဳးက်င္းပလာတဲ့အခါက်ေတာ့ ႒ာေနတိုင္းရင္းသားအခ်င္းအခ်င္းအၾကားအျပန္အလွန္နားလည္ေလးစားမွဳေတြရွိလာတယ္။ ဒီပြဲဟာျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအဖို ့ မတူကြဲျပားမွဳေတြ၊ စံုလင္ေပါမ်ားတဲ့ဘာသာစကားနဲ ့ယဥ္ေက်းမွဳေတြနဲ ့ျပည့္ႏွက္ေနတယ္ဆိုတာကို ျပယုဂ္တစ္ခုလိုသက္ေသျပလိုက္ပဲ။ ဒါကို ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္းက်င္းပေပးသြားေစခ်င္ပါတယ္။”
၁၉၉၄ခုႏွစ္တြင္က်င္းပသည့္ကမၻာ့ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံတြင္ ႏွစ္စဥ္ဩဂုတ္လ ၉ရက္ေန ့အား အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ားေန ့အျဖစ္တရားဝင္ျပ႒ာန္းထားသည္။ ထို ့အျပင္ ၂၀ဝ၇ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၁၃ေန ့တြင္ ကမၻာ့ကုလသမဂၢ၏ အေထြေထြညီလာခံမွ ႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ားအခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းအားအတည္ျပဳလက္ခံခဲ့သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ပ႒မဦးဆံုးႏိုင္ငံတကာ႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ားေန ့အား ၂၀၁၄ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ားကြန္ယက္အဖြဲ ့မွ ကမက႒ျပဳကာ စတင္က်င္းပလာခဲ့သည္။ ပြဲစီစဥ္သူမ်ား၏အဆိုအရ ယခုလိုပြဲျပဳလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ေရွးပေဝသဏီကတည္းတြင္ေနထိုင္သည့္ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္မွ ႒ာေနတိုင္းရင္းသားမ်ားအတြက္ ၄င္းတို ့၏ စိန္ေခၚမွဳမ်ားအားမွ်ေဝေဖၚျပေျပာဆိုရန္ဆံုရပ္တစ္ခုျဖစ္လာသည္ဟုသိရသည္။ 
Rural Indigenous Sustainable Education